Forma prawna domu opieki. Jaką wybrać?

Działalność gospodarcza w zakresie prowadzenia placówki zapewniającej całodobową opiekę osobom niepełnosprawnym, przewlekle chorym lub osobom w podeszłym wieku może być prowadzona w dowolnej formie prawnej. Jaką formę działalności wybrać dla swojej placówki?

Możesz wybrać:

• Jednoosobową działalność gospodarczą

lub spółkę:

• cywilną
• jawną
• komandytową
• komandytowo – akcyjną
• z ograniczoną odpowiedzialnością
• akcyjną

Całodobowy dom opieki może prowadzić także kościół katolicki, inne kościoły, związki wyznaniowe oraz organizacje społeczne, fundacje i stowarzyszenia.

Całodobowy dom opieki jako jednoosobowa działalność gospodarcza

Jednoosobowa działalność gospodarcza (JDG) jest najprostszą, najłatwiejszą w rejestracji i najtańszą formą prowadzenia biznesu. Nic więc dziwnego, że wiele osób na początku wybiera JDG jako formę prawną działalności gospodarczej w zakresie świadczenia usług całodobowej opieki senioralnej.

Rejestracja do CEIDG nie wymaga opłat, jest szybka, możliwa także online (https://www.biznes.gov.pl/pl/e-uslugi/00_0736_00). Wraz z wnioskiem o rejestrację JDG możesz wysłać dokumenty do ZUS i właściwego urzędu skarbowego. Wniosek elektroniczny o wpis do CEIDG podpiszesz:

• Profilem Zaufanym
• podpisem kwalifikowanym
• osobiście lub przez pełnomocnika w urzędzie.

Rozpoczęcie prowadzenia biznesu w formie jednoosobowej działalności gospodarczej nie wymaga od Ciebie wnoszenia do firmy kapitału. Możesz wybrać dogodną dla siebie formę opodatkowania i korzystać z uproszczonej księgowości.

Musisz jednak pamiętać, że jeżeli zdecydujesz się na prowadzenie domu opieki w tej formie, to za wszelkie zobowiązania placówki będziesz odpowiadać własnym majątkiem.

W przypadku JDG firma to Ty, a ryzyko finansowe związane z Twoją działalnością, nie jest wcale tak małe.

Ewentualne długi firmy musisz spłacać również ze swojego majątku osobistego, a w razie Twojej śmierci – jeżeli zawczasu nie zadbałeś o sukcesję – spadkobiercom nie będzie łatwo kontynuować prowadzenie biznesu.

Jeżeli nie JDG to SPÓŁKA… tylko która?

Spółka cywilna

Moim zdaniem nie jest to najlepszy wybór prowadzenia jakiejkolwiek działalności gospodarczej. Ma ona te same zalety, co działalność jednoosobowa i wszystkie jej wady. Plus kilka innych minusów charakterystycznych dla tej formy prawnej.

• Spółka cywilna w praktyce jest umową i jest formą współpracy gospodarczej pomiędzy określonymi osobami (wspólnikami);
• status przedsiębiorcy przysługuje wszystkim wspólnikom spółki cywilnej – każdy wspólnik musi być zarejestrowany w CEIDG;
• odpowiedzialność samej spółki za wszelkie zobowiązania nie istnieje – ponoszą ją bowiem wspólnicy w sposób solidarny oraz bez jakichkolwiek ograniczeń;
• nie można pozwać spółki cywilnej – jedynie jej wspólników jako osoby prowadzące działalność gospodarczą w formie takiej spółki;
• wierzyciel spółki cywilnej może żądać zaspokojenia swojego roszczenia: od wszystkich wspólników łącznie lub tylko od jednego z nich, z majątku samej spółki, jak i z majątków osobistych (prywatnych) wspólników.

Decydując się na tę formę prawną dla swojej placówki, musisz zadbać o dobrą umowę spółki, tak aby uchronić się przed niemiłymi niespodziankami związanymi np. z dokonywaniem czynności prawnych w imieniu spółki, czy z podziałem zysków.

Spółka jawna

Jeżeli zamierzasz prowadzić swój biznes ze wspólnikami, zdecydowanie lepszym rozwiązaniem od spółki cywilnej jest spółka jawna. W przeciwieństwie do spółki cywilnej, spółka jawna jest odrębnym od wspólników podmiotem prawnym. Oznacza to, że może we własnym imieniu nabywać prawa i zaciągać zobowiązania. Spółka jawna odpowiada swoim majątkiem za długi.

Jest to na pewno opcja bezpieczniejsza dla Ciebie, niż spółka cywilna, ponieważ odpowiedzialność wspólników jest subsydiarna tzn. wchodzi w grę dopiero, gdy majątek spółki nie wystarczy na zaspokojenie zobowiązań.

• Samo założenie spółki jawnej jest proste i tanie. Nie musisz iść do notariusza, a jeżeli wystarczą Ci standardowe postanowienia w umowie spółki, możesz ją zarejestrować za pomocą systemu S24;
• Każdy wspólnik spółki jawnej odpowiada za zobowiązania spółki bez ograniczenia całym swoim majątkiem solidarnie z pozostałymi wspólnikami oraz ze spółką. Odpowiedzialność wspólników jest jednak subsydiarna tzn, że w pierwszej kolejności egzekucja musi być prowadzona z majątku spółki, a dopiero kiedy okaże się bezskuteczna – można dług egzekwować z majątku wspólnika;
• Nowy wspólnik spółki jawnej odpowiada za wszystkie zobowiązania spółki – nawet te powstałe przed jego przystąpieniem do spółki;
• Spółka jawna powstaje z chwilą wpisu do rejestru KRS;
• Każdy wspólnik ma prawo reprezentować spółkę jawną co dotyczy wszystkich czynności sądowych i pozasądowych spółki;
• Spółka jawna nie wymaga pełnej księgowości, nie musisz składać corocznych sprawozdań finansowych do KRS.

Jeżeli planujesz prowadzić biznes w formie spółki – na pewno powinieneś rozważyć spółkę jawną dla swojej placówki.

Dom opieki senioralnej jako spółka z o.o.

Uważam tę formę prawną za jedną z najlepszych do prowadzenia biznesu. Dom opieki senioralnej prowadzony w formie spółki z ograniczoną odpowiedzialnością to dobry pomysł.

Trzeba jednak pamiętać, że jej założenie wymaga trochę wysiłku w załatwianiu formalności, ale jeżeli wystarczy Ci standardowa umowa spółki z o.o. możesz skorzystać z systemu S24. Jeżeli jednak planujesz np. objęcie udziałów za wniesienie aportu do spółki, albo inne zapisy, których nie uwzględnia wzorzec umowy w systemie S24 – będziesz musiał udać się do notariusza.

Kapitał zakładowy w wysokości 5.000 zł oznacza, że próg wejścia w tę formę działalności znajduje się na naprawdę niskim poziomie.

Plusy i minusy spółki z o. o.

Do minusów tej formy prawnej można zaliczyć:

• nadmierne sformalizowanie (chodzi o konieczność odbywania zgromadzeń wspólników, podejmowania uchwał, spisywania protokołów i składanie sprawozdań finansowych w KRS) – zwykle są to jednak powtarzalne czynności, a jeżeli korzystasz z pomocy prawnika, to nie będziesz miał z tym w ogóle problemu;
• „podwójne” opodatkowanie zysku, czy wysokie koszty prowadzenia działalności w tej formie prawnej (np. pełna księgowość). Sporo w tym jednak przesady, bo nie są one znacząco wyższe od pozostałych form działalności, a sposobów na uniknięcie podwójnego opodatkowania zysku też jest sporo;

A do plusów:

Najważniejszą zaletą prowadzenia domu opieki w formie spółki z o.o. jest ograniczenie odpowiedzialności wspólników wyłącznie do wartości wniesionego wkładu. Za zobowiązania spółki nie odpowiadasz więc prywatnym majątkiem.

Zasadą jest, że za zobowiązania spółki w pierwszej kolejności odpowiada sama spółka. W praktyce powoduje to, że wspólnicy takiego podmiotu nie muszą martwić się swoją ewentualną odpowiedzialnością, tak jak ma to miejsce w przypadku spółek osobowych (np. spółki jawnej).

Ryzyko odpowiedzialności ponoszą co prawda członkowie zarządu, ale droga do egzekucji należności z ich prywatnego mienia jest długa, a w tym zakresie możesz sięgnąć do treści art. 299 kodeksu spółek handlowych.

Jako zaletę sp. z o.o. można też wymienić możliwości w zakresie tzw. optymalizacji podatkowej.

Spółka z o.o. pozwala też na elastyczne ukształtowanie struktury udziałowej i stosunkowo łatwe modyfikacje w przypadku np. pozyskania inwestora. Jest to forma dobra zarówno dla małych biznesów, jak i dla większych przedsiębiorców.

Jeżeli zatem planujesz rozwijać swój biznes – powinieneś rozważyć tę formę działalności.

Mniej popularne spółki to spółka komandytowa i komandytowo-akcyjna.

Spółka komandytowa 

• Może być utworzona przez co najmniej dwóch wspólników, z których jeden jest komandytariuszem ponoszącym ograniczoną odpowiedzialność za zobowiązania spółki (odpowiada za zobowiązania spółki wobec jej wierzycieli tylko do wysokości sumy komandytowej), a drugi komplementariuszem, który odpowiada za zobowiązania spółki komandytowej bez ograniczeń, czyli całym swoim majątkiem;
• Umowa spółki komandytowej powinna być zawarta w formie aktu notarialnego lub przy wykorzystaniu wzorca umowy udostępnionego w systemie S24;
• Spółka komandytowa powstaje z chwilą wpisu do rejestru KRS;
• Nowy komandytariusz odpowiada także za zobowiązania spółki istniejące w chwili wpisania go do rejestru;
• Spółkę reprezentują komplementariusze;
• Komandytariusz może reprezentować spółkę jedynie jako pełnomocnik.

Spółka komandytowo-akcyjna

• Jest   spółką osobową mającą na celu prowadzenie przedsiębiorstwa pod własną firmą, w której za zobowiązania spółki co najmniej jeden wspólnik odpowiada bez ograniczenia (komplementariusz), a co najmniej jeden wspólnik jest akcjonariuszem;
• Osoby podpisujące statut (w formie aktu notarialnego) są założycielami spółki. Statut powinni podpisać co najmniej wszyscy komplementariusze;
• Spółka komandytowo-akcyjna powstaje z chwilą wpisu do rejestru KRS;
• Akcjonariusz nie odpowiada za zobowiązania spółki;
• Spółkę reprezentują komplementariusze a akcjonariusz może ją reprezentować jako pełnomocnik.

A może spółka akcyjna?

Musisz wiedzieć, że:

Spółka akcyjna jest jedną z najbardziej skomplikowanych rodzajów form prowadzenia działalności gospodarczej. Nie tylko ze względu na swoją strukturę, ale przede wszystkim sposób pozyskiwania kapitału.

• Podobnie jak spółka z ograniczoną odpowiedzialnością S.A. należy do spółek kapitałowych powstałych na bazie kodeksu spółek handlowych. Ma osobowość prawną, czyli zdolność do samodzielnego kształtowania swojej sytuacji prawnej. W praktyce oznacza to, że spółka akcyjna może nabywać prawa oraz zaciągać zobowiązania, pozywać i być pozywana;
• Może być notowana na giełdzie. Jednak nie każda spółka akcyjna jest spółką giełdową, czyli biorącą udział w obrocie gospodarczym na giełdzie, natomiast jeżeli wspólnicy chcą z nią wejść i ma ona być notowana, wówczas musi być to spółka akcyjna. Wszystko bowiem zależy od celu jej powstania i strategii udziałowców oraz jej założycieli;
• Spółka akcyjna nie powstaje poprzez zawarcie umowy. Aktem założycielskim tego rodzaju spółki jest statut w formie aktu notarialnego, w którym powinny znaleźć się wszystkie ważne informacje na temat nowego podmiotu prawnego;
• Za wszelkie zobowiązania odpowiada sama spółka akcyjna całym swoim majątkiem w związku z posiadaniem przez nią osobowości prawnej;
• Wobec samej spółki akcyjnej odpowiadają również członkowie zarządu, a także rady nadzorczej. W przypadku tych pierwszych odpowiedzialność jest największa, ponieważ członek zarządu odpowiada zarówno przed spółką, jak i jej wierzycielami. Z kolei odpowiedzialność członków rady nadzorczej sprowadza się do odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną działaniem, zaniechaniem sprzecznym z prawem lub postanowieniami statutu spółki;
• Minimalna wysokość kapitału zakładowego niezbędnego do powstania i istnienia spółki akcyjnej wynosi 100 000 złotych. Kapitał zakładowy dzieli się na akcje, czyli udziały w spółce, o równej wartości nominalnej, przy czym wartość każdej z akcji to minimum 1 grosz;
• Powołanie rady nadzorczej w spółce akcyjnej jest obowiązkowe.

Jak widzisz spółka akcyjna to forma odpowiednia do prowadzenia biznesu wymagającego wysokiego finansowania i ułatwiająca pozyskanie funduszy poprzez emisje akcji spółki. Z tego względu jej działalność jest szczegółowo uregulowana w przepisach prawa i mocno sformalizowana.

Forma prawna domu opieki — trzy najczęściej zadawane pytania

1. Kiedy członek zarządu nie odpowiada za zobowiązania spółki z o.o.?

Członek zarządu nie musi odpowiadać za zobowiązania spółki z ograniczoną odpowiedzialnością jeśli wykaże, że we właściwym czasie zgłosił wniosek o ogłoszenie upadłości lub np. o przeprowadzenie restrukturyzacji spółki.

Jeżeli zaś wniosek nie został złożony, że nie mógł go złożyć w określonym terminie, a także wówczas jeśli wierzyciel i tak nic nie stracił, bo np. i tak nie uzyskałby zaspokojenia roszczeń z majątku spółki.

Termin na złożenie wniosku o ogłoszenie upadłości to 30 dni od momentu, w którym spółka stała się niewypłacalna.

2. Czy prowadzenie działalności w formie sp. z o.o. sp. komandytowa ma sens?

Do maja 2021r. popularnym sposobem optymalizacji obciążeń podatkowych, połączonym z ograniczeniem odpowiedzialności za długi, była konstrukcja spółki komandytowej, której komplementariuszem była spółka z ograniczoną odpowiedzialnością.

Większość zysku takiej spółki przypadała wspólnikom komandytariuszom – osobom fizycznym, których odpowiedzialność była ograniczona do niewysokiej sumy komandytowej.

Całym majątkiem za zobowiązania spółki odpowiadała natomiast spółka z ograniczoną odpowiedzialnością.

Od maja 2021 roku, spółka komandytowa stała się jednak podatnikiem CIT, w związku z czym zysk przypadający komandytariuszom podlega podwójnemu opodatkowaniu.

Nadal jednak konstrukcja ta może być korzystna, ponieważ spółka z o.o. (a w dalszej kolejności jej zarząd) odpowiadają za zobowiązania spółki komandytowej subsydiarnie. Może to zatem ograniczać ryzyko dla osób zarządzających taką spółką komandytową.

3. Kto odpowiada za długi spółki cywilnej?

Spółka cywilna jest formą umowy i nie posiada osobowości prawnej, nie odpowiada również za długi. 

Za zobowiązania spółki cywilnej to wspólnicy odpowiedzialni są solidarnie. Oznacza to, iż wierzyciele mogą zwrócić się – wedle swego uznania – do jednego wspólnika, kilku – bądź do wszystkich wspólników jednocześnie, by żądać spełnienia należnego im świadczenia.

Jaką formę działalności wybierasz dla swojej placówki?

Wybór formy prawnej dla domu opieki nie jest prosty. Każda z nich ma swoje wady i zalety. Wybór powinieneś dostosować do swojej indywidualnej i konkretnej sytuacji oraz do swoich planów biznesowych.

A jeżeli nadal nie możesz się zdecydować – pomogę Ci podjąć decyzję.

Edyta Konopczyńska
radca prawny

Tel. 571 390 721
e-mail: radca@kancelariakonopczynska.pl

Zdjęcia: Pixabay, Benjamin Child,  Leeloo The First

***

Kongres managerów opieki senioralnej. Polska Polityka Senioralna – Perspektywa 2030

Polska Polityka Senioralna – Perspektywa 2030. 11 października 2024 r. w Congress Center w Poznaniu odbył się Kongres, którego organizatorem była Krajowa Izba Managerów Opieki Senioralnej (KIMO) pod patronatem honorowym Rzecznika Praw Obywatelskich, Ministra do spraw Polityki Senioralnej oraz Ministra Nauki [Czytaj dalej…]