dr Edyta Konopczyńska

radca prawny

Wspieram Przedsiębiorców - wyjątkowych ludzi - pomagam zakładać i rozwijać firmy. Oferuję wsparcie w bieżącej działalności przedsiębiorstwa, reprezentację w negocjacjach biznesowych, postępowaniach mediacyjnych i sądowych. Wspieram również placówki opieki senioralnej.
[Więcej >>>]

Załóż dom seniora

Czy przepisy o świadczeniu wspierającym (SWN) są zgodne z Konstytucją RP?

Edyta Konopczynska27 stycznia 2025

O świadczeniu wspierającym pisałam już dla Ciebie tutaj na blogu w artykule: Świadczenie wspierające dla osób niepełnosprawnych a pobyt w całodobowych domach opieki.

Dziś napiszę o tym, czy przepisy ustawy o świadczeniu wspierającym można uznać za niezgodne z Konstytucją RP.

W mojej opinii ustawa o świadczeniu wspierającym, a zwłaszcza art. 5 tego aktu prawnego wymaga pilnej rewizji i działań legislacyjnych z uwagi na dyskryminację osób przebywających w placówkach opieki całodobowej.

Dla osób spełniających warunki przyznania SWN, ale przebywających w całodobowych domach opieki senioralnej, istotny jest art. 5 ustawy z dnia 7 lipca 2023 r. o świadczeniu wspierającym.

Przepis ten wymienia przesłanki negatywne przysługiwania pomocy i stanowi między innymi, że świadczenie nie przysługuje osobie, która została umieszczona w domu pomocy społecznej, w rodzinnym domu pomocy, zakładzie opiekuńczo-leczniczym, zakładzie pielęgnacyjno-opiekuńczym, placówce zapewniającej całodobową opiekę osobom niepełnosprawnym, przewlekle chorym lub osobom w podeszłym wieku, o której mowa w przepisach o pomocy społecznej, […].

Kumulacja świadczeń z pomocy społecznej

Co oznacza kumulacja świadczeń z pomocy społecznej?

Wspomniany przepis uzasadniany jest przez autorów ustawy między innymi zakazem kumulacji świadczeń z pomocy społecznej np. świadczeniem w postaci choćby częściowego finansowania ze środków publicznych pobytu osoby zainteresowanej w domu pomocy społecznej (DPS), w których to placówkach z założenia zaspokajane są szczególne potrzeby pensjonariuszy.

Obecnie obowiązujące regulacje wykluczają prawo opiekuna osoby niepełnosprawnej do pobierania świadczenia opiekuńczego (tj. świadczenia pielęgnacyjnego, specjalnego zasiłku opiekuńczego, zasiłku dla opiekuna) w tym samym czasie, gdy osoba z niepełnosprawnościami będzie pobierała własne świadczenie wspierające – celem tych regulacji jest wyeliminowanie kumulacji świadczeń z budżetu państwa przyznawanych z tego samego tytułu, którym jest wsparcie niesamodzielnej osoby z niepełnosprawnością.

Zwrócić należy uwagę, że całodobowa opieka w placówce komercyjnej nie jest świadczeniem z budżetu państwa, zatem pobyt osoby niepełnosprawnej w takiej placówce nie powinien stanowić przesłanki negatywnej przyznania prawa do świadczenia wspierającego.

Pobyt osoby niepełnosprawnej w prywatnym domu opieki senioralnej jest w całości finansowany ze środków pensjonariusza i jego rodziny, a zatem takiej usługi komercyjnej w żadnym razie nie można uznać za pobieranie świadczenia pomocy społecznej z budżetu państwa.

Korzystanie z całkowicie komercyjnej oferty prywatnych domów opieki nie stanowi jednego ze świadczeń z pomocy społecznej enumeratywnie wymienionych w art. 36 ustawy o pomocy społecznej.

Co na to Konstytucja RP?

Osobie, która uzyskałaby nawet poziom 100 pkt w skali potrzeby wsparcia, o której mowa w art. 4b ust. 1 ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych, ale przebywającej w całodobowym domu opieki senioralnej – świadczenie wspierające nie przysługuje.

Owszem w takiej placówce pensjonariusz korzysta ze wsparcia w zaspokajaniu jego szczególnych potrzeb życiowych, ale z jakiego powodu wyłączono możliwość finansowania – choćby częściowego – usług otrzymywanych w domu opieki ze środków pochodzących z SWN?

W mojej opinii przepis art. 5 pkt 1 ustawy o świadczeniu wspierającym narusza konstytucyjną zasadę równości i zakaz dyskryminacji wyrażony w art. 32 Konstytucji RP poprzez zastosowanie przesłanki negatywnej uzyskania prawa do świadczenia wspierającego w postaci umieszczenia osoby, o której mowa w art. 3 ust. 2, w placówce zapewniającej całodobową opiekę osobom niepełnosprawnym, przewlekle chorym lub osobom w podeszłym wieku, o której mowa w przepisach o pomocy społecznej.

Ponadto przepis art. 5 pkt 1 ustawy o świadczeniu wspierającym narusza konstytucyjne prawo obywatela do zabezpieczenia społecznego wyrażone w art. 67 Konstytucji RP.

Zakład Ubezpieczeń Społecznych wydając decyzje odmowne przyznania prawa do SWN na tej podstawie, że osoba uprawniona przebywa w działającej komercyjnie całodobowej placówce opieki, narusza art. 8 oraz art. 87 Konstytucji RP w taki sposób, że nie stosuje Konstytucji RP w sposób bezpośredni przy rozpatrywaniu wniosków o przyznanie świadczenia wspierającego.

          >>> Kto może zadecydować o umieszczeniu osoby starszej w domu seniora?

Bezpośrednie stosowanie Konstytucji, jako aktu nadrzędnego wśród źródeł powszechnie obowiązującego prawa, prowadzić powinno do wniosku, że prawo do świadczenia wspierającego osoby niepełnosprawne przysługuje pomimo przebywania osoby, o której mowa w art. 3 ust. 2 ustawy, w domu pomocy społecznej lub placówce zapewniającej całodobową opiekę osobom niepełnosprawnym, przewlekle chorym lub osobom w podeszłym wieku, o której mowa w przepisach o pomocy społecznej.

Odmienna interpretacja przepisu ustawy prowadzi dyskryminacji osób niepełnosprawnych mających potrzebę wsparcia, a przebywających w prywatnych domach opieki senioralnej – wobec osób, które z takich placówek korzystać nie muszą.

Należy zwrócić uwagę, że osoby, którym ZUS odmawia prawa do świadczenia wspierającego na podstawie art. 5 pkt 1 ustawy, posiadają najczęściej potrzebę wsparcia na poziomie górnej granicy skali określonej w Rozporządzeniu Ministra Rodziny i Polityki Społecznej z dnia 23.11.2023 r. w sprawie ustalenia poziomu wsparcia.

Błędny zapis art. 5 pkt.1 ustawy o świadczeniu wspierającym pozbawia tym samym prawa do tego świadczenia z pomocy społecznej osobom najbardziej potrzebującym.

Warto także przytoczyć tezę wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi z dnia 5.03.2020r. II SA/Łd 972/19, w którym sąd stwierdza:

Jeżeli osoba ponosi choćby częściowo koszty utrzymania w domu pomocy społecznej, to z tego powodu nie można jej odmówić prawa do zasiłku pielęgnacyjnego.

A jeśli chcesz skorzystać z pomocy u mnie:

Edyta Konopczyńska
radca prawny

Tel. 571 390 721

e-mail: radca@kancelariakonopczynska.pl

Zdjęcie: Jason Leung

***

Kontrola placówki – czy możesz odmówić udostępnienia danych osobowych pensjonariusza

Otrzymałam niedawno pytanie od osoby prowadzącej prywatny dom opieki senioralnej, czy pensjonariusz lub rodzina pensjonariusza mogą nie wyrazić zgody na udostępnienie swoich danych osobowych urzędnikowi dokonującemu kontroli placówki [Czytaj dalej…]

W czym mogę Ci pomóc?

Na blogu jest wiele artykułów, w których dzielę się swoją wiedzą bezpłatnie.

Jeżeli potrzebujesz indywidualnej płatnej pomocy prawnej, to zapraszam Cię do kontaktu.

Przedstaw mi swój problem, a ja zaproponuję, co możemy wspólnie w tej sprawie zrobić i ile będzie kosztować moja praca.

dr Edyta Konopczyńska

    Twoje dane osobowe będą przetwarzane przez Kancelaria Radcy Prawnego dr Edyta Konopczyńska w celu obsługi przesłanego zapytania. Szczegóły: polityka prywatności.

    Komentarze (0)

    { 0 komentarze… dodaj teraz swój }

    Dodaj komentarz

    Twoje dane osobowe będą przetwarzane przez Kancelaria Radcy Prawnego dr Edyta Konopczyńska w celu obsługi komentarzy. Szczegóły: polityka prywatności.

    Poprzedni wpis: